در مورد مسأله زن و فرزند آن
حضرت كه با توجه به منابعى كه در اختيار ما هست - كه يا اشكال سندى دارند يا از
لحاظ محتوا داراى ابهام اند - نمى توان نظر قاطعى را ارائه كرد. دراين جا سه احتمال
مطرح شده است:
1. اساساً حضرت مهدى(عج) ازدواج نكرده است.
2.
ازدواج انجام گرفته، ولى اولاد ندارد.
3. ازدواج كرده و داراى فرزندانى نيز هست.
لازمه پذيرش احتمال
اول، آن است كه امام معصوم يكى از سنت هاى مهم اسلامى را ترك كرده باشد كه اين، با
شأن امام سازگارى ندارد. اما مى توان گفت چون مسأله غيبت مهم تر از ازدواج است، مى
توان براى مصلحت بالاتر، مسأله مهم را ترك كرد و اهم را انجام داد.
اما احتمال دوم،
اشكالش آن است كه عمر همسر حضرت نيز مانند عمر خود حضرت طولانى است كه بر اين امر
دليلى نداريم يا اين كه بگوييم مدتى با حضرت زندگى كرده و از دنيا رفته است. در اين
صورت حضرت به سنت حسنه ازدواج عمل كرده و پس از آن بدون زن و فرزند زندگى را ادامه
داده است.
اما بر احتمال سوم
دليل محكمى نداريم. علاوه بر آن كه اگر حضرت داراى اولاد مى بود، بالاخره آنها
داراى اولاد واعقابى بودند و روزى به دنبال اصل خويش مى افتادند و همين كنجكاوى و
جست و جو، موجب مى گردد كه مكان و منزل حضرت مشخص گردد كه اين با راز و فلسفه غيبت
سازگارى ندارد.
اما اگر شنيده ايد
كه در پاره اى روايات يا برخى از دعاها، كلماتى وجود دارد كه دلالت بر وجود اولاد
براى آن حضرت مى كند، بايد بگوييم در نقل خود آن واژه ها ميان انديشمندان اختلاف
است؛ مثلاً در قسمتى از دعايى كه امام رضا(ع) امر فرموده در عصر غيبت براى حضرت ولى
عصر(عج) خوانده شود، چنين آمده است: اللهم صل على ولاة عهده
والائمة من ولده ؛ «خدايا درود و سلام فرست بر اولياى عهد او و پيشوايان از
اولادش» ولى در متن ديگرى آمده:اللهم صل على ولاة عهده والائمة
من بعده . در اين متن واژه «اولاد» ندارد؛ بلكه پيشوايان پس از او روايت شده
است.
به هر حال، اين
مسأله اختلافى است؛ چه اين كه در پاره اى از دعاهاى ديگر واژه «من وُلده» وارد شده
است كه اختلافى در آن مطرح نشده است. مثل آخرين عبارت از صلواتى كه از ناحيه مقدسه
صادر شده است؛ يا دعايى كه به هنگام وداع سرداب مقدس وارد شده كه عبارت «والائمة
مِنْ وُلْدِهِ» دارد. احتمال ديگر اين است كه فرزندان پس از ظهور و ازدواج آن حضرت
به دنيا بيايند و اين واژه دلالت بر فرزندان زمان ظهور كند، نه زمان غيبت. بنابراين
از اين راه نمى توان زن و اولادى براى حضرت مهدى(عج) ثابت كرد.
اما درمورد چگونگى
وفات آن حضرت نيز اختلاف هست. از برخى روايات استفاده مى شود كه ايشان به مرگ طبيعى
از دنيا خواهند رفت و بعضى از احاديث مى گويند كه وفات آن حضرت، طبيعى نخواهد بود و
به دست جنايتكارانى با مشخصاتى مذكور در روايات، به شهادت خواهند رسيد.
البته اگر نظر برخى
از علماى بزرگ (مانند شيخ صدوق) را بپذيريم كه «هر يك از ائمه مسموم يا مقتول
خواهند شد»؛ بايد بگوييم امام زمان(عج) نيز به شهادت خواهند رسيد. اما اگر بر طبق
نظر عده اى ديگر از علما (همچون شيخ مفيد)، كلّيت اين روايت را براى همه ائمه قائل
نباشيم؛ حداقل بايد بگوييم كه چگونگى وفات آن عزيز روشن نيست.
با توجه به اين دو
ديدگاه، به نظر مى رسد كه طرح خصوصيات قاتل آن حضرت فايده چندانى ندارد. نکته آخر
اينکه دانستن اينکه امام فرزند دارند يا نه, وظيفه ما نيست, بلکه وظيفه و تکليف ما
شناخت امام به مقام امامت است.
براى آگاهى بيشتر
نگا: چشم به راه مهدى، جمعى از نويسندگان.
شعر ولادت امام علی (ع) 